„Wymagajcie od Nas szczególnie gdy sami przestaliśmy od siebie wymagać”
Badanie lekarskie
Badanie lekarskie to swoista droga do określenia czy Kobieta jest zdrowa, czy jest chora. Nigdy nie jest to droga łatwa i przyjemna. Wymaga trudu i zaangażowania obu stron. Pacjent i lekarz to zespół, który ma wspólny problem do rozwiązania i wspólny cel do osiągnięcia. Czasem jest to problem tak poważny, że celem staje się zachowanie życia. Część tej drogi przechodzą oni wspólnie a część samodzielnie Pacjent w zaciszu domu, lekarz w zaciszu biblioteki. W czasie tej drogi każdy musi odegrać swoją rolę najlepiej jak potrafi i nie mogą się nimi zamienić.
„Nie odmawiaj lekarzowi uważności”
Droga do rozwiązania zagadki składa się z badania podmiotowego czyli wywiadu ( rozmowa ), badania przedmiotowego czyli fizykalnego ( badanie ginekologiczne, badanie jamy brzusznej, badanie piersi etc. ) oraz badań dodatkowych ( badanie cytologiczne = cytologia, badanie histopatologiczne = histopatologia, badanie ultrasonograficzne = USG, badania krwi i moczu etc. ). Analiza wyników wszystkich wymienionych wyżej badań prowadzi do określenia stanu zdrowia lub choroby w myśl definicji zdrowia :
„Zdrowie to brak choroby” a „Choroba to brak zdrowia”
Masło maślane, prawda ? Jednak tak właśnie jest czy to nam się podoba, czy nie ? Wciąż musimy pamiętać, że przy całym postępie medycyny wciąż mamy jedną „instrukcji obsługi” dla ponad 4 miliardów Kobiet i ponad 8 miliardów wszystkich Pacjentów. Ma ona być uniwersalna. Stworzenie takiej uniwersalnej instrukcji nie jest możliwe. Każdy z nas powstał z niepowtarzalnej informacji genetycznej w procesie zapłodnienia komórki jajowej Matki plemnikiem Ojca.
Jesteś Inteligentnym Projektem, który nigdy wcześniej nie istniał i nigdy więcej w historii się nie powtórzy.
„Jesteś tu i teraz w sposób wyjątkowy i niepowtarzalny”
Wywiad czyli badanie podmiotowe :
Podmiotowe badanie lekarskie wskazuje wyraźnie, że na tym etapie Kobieta musi być absolutnie podmiotem. Szczera rozmowa z zadawaniem pytań dopytujących daje Kobiecie możliwość wyrażenia wszystkich dolegliwości, wątpliwości czy niepokojów. Dopytywanie w trakcie rozmowy ma na celu zwrócenie uwagi na inne objawy, których Pacjentka nie kojarzy z narządem rodnym lub ciążą.
„W gabinecie macie prawo mówić nawet jak ktoś nie chce słuchać”
Zestawione badanie ginekologiczne czyli badanie przedmiotowe :
Przedmiotowość wskazuje nie na przedmiotowe traktowanie Kobiety a na wagę stwierdzanych w czasie badania faktów medycznych. Wskazuje , że na tym etapie opinia lekarza jest decydująca. Oczywiście sugestie Kobiety w czasie badania także mają znaczenie i muszą być brane pod uwagę np. bolesność badanych palpacyjnie struktur krocza, macicy, aparatu więzadłowego etc. Tak dzieje się właśnie w czasie badania zestawionego ( ginekologicznego ) czy w czasie dynamicznego ginekologicznego badania USG. Badanie to jest szczególnie przydatne w diagnostyce bolesnego miesiączkowania , dyspareunii ( bolesne współżycie płciowe ) czy endometriozy.
Badania dodatkowe :
XXI wiek obfituje w możliwość wykonywania badań dodatkowych. Są one znakomitym uzupełnieniem wymienionych wcześniej badań : podmiotowego i przedmiotowego. Jednak tylko uzupełnieniem. Gdy jako lekarz stażysta rozpoczynałem pracę w oddziale ginekologicznym mięliśmy do dyspozycji wyłącznie : amnioskop, stetoskop położniczy oraz detektor tętna płodu. Bez aparatu ultrasonograficznego ( USG ) i bez aparatu kardiotokograficznego ( KTG ). Jednak wbrew powszechnej opinii badania dodatkowe nie są badaniami decydującymi a ostatecznie są jedynie uzupełnienim wniosków, które lekarz wyciąga z badania podmiotowego i przedmiotowego.
Czy to negowanie osiągnięć współczesnej nauki ?
Nic podobnego. To tylko zasady sztuki lekarskiej, które wciąż obowiązują. Wciąż musimy pamiętać o słabości wszystkich trzech etapów postępowania diagnostycznego w myśl zasady:
„Primum non nocere”
Wywiązanie się z tej zasady jest wyzwaniem także a może szczególnie dla współczesnej medycyny od której wymaga się doskonałości i nie wybacza się błędów.
Co należy wiedzieć o badaniu lekarskim, żeby
„Po pierwsze nie szkodzić”
Należy pamiętać o słabościach, ułomnościach i niedoskonałościach wszystkich bez wyjątku metod stosowanych na drodze do postawienia diagnozy ( rozpoznania choroby ).
Badanie podmiotowe :
Słabością badanie podmiotowego jest pamięć Pacjentki oraz umiejętność wyrażenia przez Nią tego co się wydarzyło. Częstym problemem jest interpretacja objawów – tak jak Chora to rozumie. Nie ma w tym nic złego czy piętnującego przecież nie jest lekarzem i nie musi znać nomenklatury. Opowiada najczęściej co czuje.
Badanie przedmiotowe :
Słabością badania przedmiotowego jest także pamięć lekarza. To niepokojące ale moi Nauczyciele wciąż nam powtarzali, że
lekarz rozpoznaje tylko te choroby, o których pamięta, że istnieją.
Ktoś powie, że to niedopuszczalne. Jednak są takie choroby, z którymi ginekolog może nie zetknąć się przez całe swoje życie zawodowe. Trudno jest więc o nich pamiętać w codziennej praktyce gdy wkradnie się w nią rutyna. Powodem jest rzadkość ich występowania. Przykładem może być jedna z postaci ciąży ektopowej mianowicie ciąża szyjkowa. Musimy też pamiętać, że na tym etapie diagnostyki czyli w czasie badania przedmiotowego, zmiany w chorym narządzie mogą być subtelne i zależy to przede wszystkim od naturalnego przebiegu samej choroby.
Zawsze wróć do swojego lekarza na wizytę kontrolną zgodnie z zaleceniem nawet jak poczujesz się lepiej.
Na tym etapie lekarz oceni czy osiągnął zakładany cel i jak zareagowały na wprowadzone zmiany pozostałe narządy. Jednocześnie pozwala zaplanować tak dalsze postępowanie w tym zmianę stylu życia, żeby ograniczyć nawroty choroby. Organizm jest przecież integralną, funkcjonalną całością. Teraz właśnie mogą uwidocznić się inne objawy, które były dotychczas maskowane przez nasilenie poprzednich. Należy też pamiętać , że można chorować jednocześnie na kilka chorób. Takim szczególnym przypadkiem jest bolesne miesiączkowanie ponieważ to tylko objaw choroby narządu rodnego a nie choroba sama w sobie i może wynikać jednocześnie z kilku współistniejących schorzeń takich jak wady narządu rodnego, stanu zapalnego np. szyjki macicy i endometriozy. Bolesne miesiączkowanie a szczególnie bolesne współżycie płciowe może pojawić się wiele lat po zachorowaniu na chorobę, która nie była leczona lub leczona nieskutecznie.
Badania dodatkowe :
Słabością badań dodatkowych są wyniki fałszywie ujemne i fałszywie dodatnie. Zdarzają się też błędy przedlaboratoryjne. Fałszywie ujemny wynik badania dodatkowego nie wykazuje istnienia choroby mimo, że ona istnieje. Fałszywie dodatni wynik badania z kolei wykazuje chorobę w stanie zdrowia Pacjenta czyli w sytuacji gdy ona faktycznie nie istnieje. Odpowiedzialne za tą sytuację są czułość badania i swoistość badania.
Wszystkie trzy sytuacje są równie niebezpieczne.
Podsumowanie :
Jak kontrolować sytuację ? Jeżeli sytuacja na to pozwala nie należy opierać się wyłącznie na badaniu podmiotowym, przedmiotowym czy badaniach dodatkowych. W przypadku braku objawów choroby lub subklinicznym przebiegu choroby należy badanie dodatkowe przed podjęciem ostatecznej decyzji o leczeniu zweryfikować innym badaniem. Taka sytuacja ma miejsce w sytuacji nieprawidłowego wyniku badania cytologicznego. Przed kwalifikacją do określonego sposobu leczenia wykonujemy badanie kolposkopowe czasem także z pobraniem wycinków celowanych. Tak uzyskany materiał oddajemy do oceny histopatologicznej ( badanie histopatologiczne ).